Zniesienie współwłasności nieruchomości (mieszkania)/ współużytkowania wieczystego/ wspólności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu

Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).
Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną (wspólność majątkowa małżeńska, wspólność wspólników spółki cywilnej).
Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności, a także może żądać żeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.
Jeżeli współwłaściciele są zgodni w zakresie sposobu zniesienia współwłasności, to mogą tego dokonać w drodze umowy, przy czym, jeżeli przedmiotem umowy o zniesienie współwłasności/wspólności jest nieruchomość, użytkowanie wieczyste albo spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, umowa taka musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego u notariusza.
Zniesienie współwłasności/wspólności może obejmować całą nieruchomość/prawo albo tylko jej/jego część.
Zniesienie współwłasności/wspólności może być odpłatne (spłaty/dopłaty) albo nieodpłatne.

Zniesienie współwłasności a podatki pobierane przez notariusza

Warto wiedzieć, jak opodatkowana jest umowa zniesienia współwłasności:
1. Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlega tylko odpłatne zniesienie współwłasności/wspólności w części dotyczącej spłat lub dopłat.
2. Nieodpłatne zniesienie współwłasności/wspólności zwolnione jest od podatku od spadków i darowizn w I grupie podatkowej, do której zaliczamy: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów,
3. Podatek od spadków i darowizn nie wystąpi w II lub III grupie podatkowej, gdy wartość rzeczy lub praw majątkowych nabytych w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności/wspólności nie przekracza wartości udziału we współwłasności/wspólności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy.

Dokumenty potrzebne do przygotowania przez notariusza umowy zniesienia współwłasności/ wspólności:

1. dane z dowodów osobistych,
2. odpis zwykły z księgi wieczystej, dla nieruchomości objętej współwłasnością,
3. zaświadczenie ze Spółdzielni Mieszkaniowej stwierdzające komu prawo do lokalu przysługuje, dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu objętego wspólnością,
4. podstawa nabycia np.:
• wypis aktu notarialnego umowy sprzedaży, umowy darowizny* lub innej umowy,
• prawomocne postanowienie Sądu o stwierdzeniu zasiedzenia nieruchomości **,
• prawomocne postanowienie Sądu o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia**,
5. ostateczna decyzja zatwierdzająca projekt podziału nieruchomości - jeśli ma miejsce podział ewidencyjny działki,
6. mapa z podziałem nieruchomości przyjęta do Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego - jeśli ma miejsce podział ewidencyjny działki,
7. wypis i wyrys z rejestru gruntów.

* jeśli darowizna była dokonana po 01.01.2007r. to dodatkowo potrzebne jest zaświadczenie z Urzędu Skarbowego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości wydane na podstawie art.19 ust.6 ustawy o podatku od spadków i darowizn,

** jeśli podstawą nabycia jest prawomocne postanowienie Sądu o stwierdzeniu zasiedzenia nieruchomości albo prawomocne postanowienie Sądu o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia - to dodatkowo potrzebne jest zaświadczenie z Urzędu Skarbowego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości wydane na podstawie art.19 ust.6 ustawy o podatku od spadków i darowizn.